Thema Heide

De Euregio Maas-Rijn is een gebied met allerlei verschillende bodems, landschappen en milieu´s. Deze variëren van kalkrijk tot zuur, van droog tot nat, van zandgrond tot klei en van hoog tot laag. De rijkdom aan planten in zo´n beperkt gebied is hierdoor aanzienlijk. Er zijn dus verschillen, maar ook overeenkomsten. Een landschap dat in de Euregio zowel in Nederlands- en Belgisch Limburg veel, en sporadisch ook in de Eifel en Wallonië voorkomt, is de heide. Heide is er ook in allerlei soorten en maten, van de uitgestrekte heidevelden in Nationaalpark Hoge Kempen tot heidesnippers op de rotsen in de Eifel. En van droge heide tot natte heide met overgangen naar hoogveen. De heide is dus overal aanwezig en ziet er steeds een beetje anders uit. Daarnaast is heide bovenal een antropogeen (mensgemaakt) landschap. Om de heide in stand te houden, moeten beheerders steeds weer aan de slag omdat de paarse heidevlakte anders zou overgaan in bos. De methodes daartoe verschillen per regio en bestaan doorgaans uit begrazen met schapen of runderen, maaien of plaggen. Zeer uitzonderlijk is het afbranden van de heide zoals dit in de Drover Heide nabij Zülpich gebeurt. Een andere bedreiging voor de heide is verdroging. Dit hangt vaak samen met delfstofwinning, zoals in de Kempen bij de Kikbeekbron en op de Brunssummerheide met de Sigrano-groeve.

Op zondag 21 april 2013 organiseren de plantenstudiegroep van het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg, de plantenstudiegroep van LIKONA en NABU Aachen de vijfde Euregionale bijeenkomst voor botanisten uit Euregio Rijn-Maas.

Doel van de bijeenkomst is het aanhalen van de contacten tussen botanici aan weerszijden van de grens. We willen tijdens de bijeenkomst kennismaken met elkaars natuurgebieden betreffende de flora, het beheer, de werkwijze, activiteiten en projecten en onderzoeken of er misschien gezamenlijk projecten en activiteiten georganiseerd kunnen worden.

Tijdens deze bijeenkomst staat de heide centraal. ‘s Morgens zijn er lezingen over deze grensoverschrijdende natuur. René Mause (Biologische Station Kreis Düren) zal ingaan op het beheer met vuur en het beschermen van het dwergbiezenverbond in het natuurreservaat Drover Heide, Hans de Mars (Royal Haskoning) spreekt over de verdroging van de natte heide en het hoogveen in de Brunssummerheide en de gevolgen voor de vegetatie, Geert de Blust (INBO) spreekt over heidebeheer in Vlaanderen en mogelijk komt er ook nog iemand van het Life-project Heide & Moore dat in de Hoge Venen is doorlopen. ‘s Middags zullen we zelf een kijkje gaan nemen en wandelen door het natuurgebied de Brunssummerheide onder leiding van medewerkers van Natuurmonumenten.

Deelname

Deelname aan de Euregionale Botanische Bijeenkomst is gratis. Koffie en thee zijn gratis verkrijgbaar. Tijdens de middagpauze zijn broodjes te koop.

Programma

9.30 uur Inloop met koffie.
10.00 uur Aanvang programma.
12.30 uur Gezamenlijke lunch.
13.30 uur Excursie over de Brunssummerheide o.l.v. Natuurmonumenten.

Locatie

Gemeenschapshuis Heksenberg, Hei Grindelweg 84, 6414 BT Heerlen.

De voertaal bij het officiële gedeelte van het programma is Nederlands. Überzetsung für unsere Deutsche Gäste ist verfügbar.

We willen natuurlijk graag weten of u belangstelling heeft voor deze dag.

Meldt u nu aan!

Met vriendelijke groet,

Johan den Boer, voorzitter
Olaf Op den Kamp, secretaris

 

Samenvatting lezing René Mause

Feuermanagement und Zwergbinsenschutz im NSG Drover Heide durch René Mause (Biostation Düren).

Das Pflegemanagement großer Liegenschaften wie z. B. ehemalige Truppenübungsplätze stellt viele Akteure vor große Herausforderungen. Oftmals sind es die gleichen Fragestellungen und Probleme, die es zu lösen gilt. In Heidegebieten ist es in erster Linie die Überalterung der Heide und die Verbuschung mit Sträuchern und Bäumen. Zur Heidepflege stehen grundsätzlich unterschiedliche Methoden zur Verfügung. Die gewählte Variante hängt von dem gewünschten Ziel, der Struktur der Fläche und nicht unwesentlich von den Vorgaben der Genehmigungsstellen (insb. Ausnahmegenehmigung Feuereinsatz) ab. Bei einem entsprechend hohen Einsatz von Geldern lässt sich nahezu jedes gewünschte Pflegeziel mechanisch erreichen. Lediglich die hohe Strukturvielfalt, lange Grenzlinien und die Effektivität lassen sich meist nur durch einen kontrollierten Feuereinsatz herstellen. Die finanzielle Ausstattung im Naturschutz lässt einen ausufernden Einsatz mechanischer Pflege nicht zu. Gerade die Größe aufgegebener Militärflächen führt zwangsläufig zu der Entscheidung, die offene Heidelandschaft durch kontrollierte Feuer und Beweidungssysteme zu erhalten.

Für den Erhalt der seltenen Zwergbinsen steht ebenso eine Reihe von Pflegeoptionen zur Verfügung. Hier kann für die jeweiligen Gegebenheiten das passende Instrument gewählt werden. Es sind nach Möglichkeit Synergieeffekte zu suchen. Die Holznutzung auf großen Liegenschaften kann z. B. genutzt werden, um den Abtransport des Holzes im Winterhalbjahr durch die zu pflegenden Flächen durchzuführen, wenn es das Gelände zulässt. Ebenso ist es möglich, landwirtschaftliche Fahrzeuge gezielt Trassen abfahren zu lassen, wenn z. B. Wasser für die Weidetiere transportiert werden muss. Im NSG Drover Heide wurden in den letzten Jahren unterschiedliche Methoden getestet, um die konkurrenzschwachen einjährigen Arten (Cicendia filiformis, Radiola linoides, Anagallis minima, Juncus tenageia) zu erhalten.

In dem Vortrag soll das Feuermanagement (seit 2007 jährlich 10ha Heidefläche) und die unterschiedlichen Instrumente zur Pflege der nassen Panzertrassen vorgestellt werden.